Bệnh Chikungunya – do vi rút Chikungunya gây ra, lây truyền qua muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus) – đang gia tăng nhanh tại nhiều quốc gia, đặc biệt là ở miền Nam Trung Quốc. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh, nhưng nguy cơ dịch xâm nhập là rất lớn.
Dịch bệnh gia tăng tại nhiều quốc gia
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh Chikungunya được phát hiện lần đầu năm 1952 tại Tanzania (Đông Phi). Trong những năm gần đây, bệnh đã bùng phát thành các đợt dịch lớn ở nhiều nơi.
Hiện nay, dịch bệnh đang có xu hướng lan rộng, đã ghi nhận các ổ dịch lớn tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, sau đó lan sang một số khu vực của Châu Phi, Nam Á và Châu Âu.
Tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), chỉ trong nửa đầu năm 2025 đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc – đây là đợt bùng phát lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực. Singapore cũng báo cáo 17 ca mắc từ đầu năm đến đầu tháng 8, gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024.
Nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam
Tính đến ngày 8/8/2025, Việt Nam chưa phát hiện ca bệnh Chikungunya. Tuy nhiên, nguy cơ dịch xâm nhập rất đáng lo ngại.
Bộ Y tế đã yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát dịch tễ, đặc biệt tại cửa khẩu, cộng đồng và cơ sở y tế, nhằm phát hiện sớm và xử lý kịp thời nếu xuất hiện ca bệnh.
Triệu chứng nhận biết
Bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người, mà lây qua vết đốt của muỗi vằn đã nhiễm vi rút. Thời gian ủ bệnh thường từ 4–8 ngày (có thể 2–12 ngày).
Các triệu chứng thường gặp:
- Sốt cao trên 38,5°C.
- Đau khớp, viêm khớp, cứng khớp.
- Đau đầu, mệt mỏi, phát ban.
- Một số trường hợp có thể bị đau khớp kéo dài hàng tháng.
Bệnh thường hồi phục sau 7–10 ngày, nhưng người có bệnh nền, trẻ sơ sinh, người cao tuổi dễ gặp biến chứng nặng.
Điều trị
Hiện bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ, giảm triệu chứng, nghỉ ngơi, uống nhiều nước và theo dõi sát diễn biến bệnh.
KHUYẾN CÁO PHÒNG, CHỐNG BỆNH CHIKUNGUNYA
Người trở về từ vùng dịch:
- Theo dõi sức khỏe trong 12 ngày.
- Nếu xuất hiện sốt, đau khớp, nổi ban… cần đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.
- Không tự ý mua thuốc hoặc điều trị tại nhà.
Người dân tại hộ gia đình, khu dân cư:
1. Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi:
- Đậy kín các dụng cụ chứa nước.
- Hàng tuần thau rửa dụng cụ chứa nước, lật úp các vật dụng không chứa nước.
- Thay nước bình hoa, bỏ muối/dầu/hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.
- Loại bỏ phế thải, hốc nước tự nhiên như chai lọ, vỏ dừa, lốp xe, bẹ lá…
2. Diệt loăng quăng/bọ gậy:
- Thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn.
- Sử dụng hóa chất hoặc biện pháp sinh học diệt ấu trùng.
3. Phòng muỗi đốt:
- Ngủ màn, kể cả ban ngày.
- Mặc quần áo dài, sáng màu.
- Sử dụng kem/chất xua muỗi an toàn.
4. Phối hợp với ngành y tế:
- Tham gia chiến dịch vệ sinh môi trường.
- Hỗ trợ công tác phun hóa chất diệt muỗi.
"Chủ động diệt muỗi, diệt loăng quăng – bảo vệ bản thân và gia đình – chính là cách thiết thực nhất để ngăn chặn dịch Chikungunya trước khi xâm nhập vào Việt Nam."
